Тептар:Оьрсийн Нохчийн Дошам/ЭЛП/Д: различия между версиями

Перейти к навигации Перейти к поиску

Тептар:Оьрсийн Нохчийн Дошам/ЭЛП/Д (править)

Версия от 12:50, 27 января 2022

4039 байт убрано ,  2 года назад
нет описания правки
Нет описания правки
Нет описания правки
Строка 462: Строка 462:
дебелый,  -ая, -ое разг. дилхалахь;  ~ая женщина -дилхалахь зуда  
дебелый,  -ая, -ое разг. дилхалахь;  ~ая женщина -дилхалахь зуда  


дебет м бухг. дебет  
дебет - бухг. дебет - хума дебитар, дебаш ю, деба


дебит м тех.  дебит;  ~  нефтяной скважины  - нефтин  скважинан  дебит
дебит - дебит;  ~  нефтяной скважины  - нефтин  скважинан  дебит


дебри  мн.  1)  варш; лесные ~ -  хьуьнан варш 2) разг. (глухое место) варш 3) перен. чалх; ~ математики - математикан чалх
дебри  мн.  1)  варш; лесные ~ -  хьуьнан варш 2) разг. (глухое место) варш 3) перен. чалх; ~ математики - математикан чалх
Строка 602: Строка 602:
дежурный, -ая, -ое 1. дежурни; ~ врач - дежурни лор; ~ магазин - дежурни туька 2. в знач. сущ. ~ м дежурни
дежурный, -ая, -ое 1. дежурни; ~ врач - дежурни лор; ~ магазин - дежурни туька 2. в знач. сущ. ~ м дежурни


дежурство с дежурить дар
дежурство -


дез= приставка, маc.: дезинформация - дезинформаци
дез= приставка, маc.: дезинформация - дезинформаци


дезертир  м дезертир, деддарг
дезертир  - деддарг


дезертировать сов. и несов. дада
дезертировать сов. и несов. дада
Строка 658: Строка 658:
декадный,  -ая, -ое декадин
декадный,  -ая, -ое декадин


декан м декан
декан -


деканат м деканат
деканат -


деквалификация ж 1. (по гл. деквалифицировать) говзалла яйа 2. (по гл. деквалифицироваться) говзалла яр
деквалификация ж 1. (по гл. деквалифицировать) говзалла яйа 2. (по гл. деквалифицироваться) говзалла яр
Строка 684: Строка 684:
деклассировать сов. и несов. шен классах д1ахада
деклассировать сов. и несов. шен классах д1ахада


декольте с нескл. декольте
декольте -


декольтированный, -ая, -ое 1) (o  платье) декольте йолу 2) (о женщине) декольте юьйхина
декольтированный, -ая, -ое 1) (o  платье) декольте йолу 2) (о женщине) декольте юьйхина
Строка 724: Строка 724:
деликатный, -ая, -ое 1) оьзда, к1еда-мерза; ~ человек- оьзда стаг 2) (щекотливый) таме
деликатный, -ая, -ое 1) оьзда, к1еда-мерза; ~ человек- оьзда стаг 2) (щекотливый) таме


делимое с мат.  д1адоькъург  
делимое - д1адоькъург  


делимость ж мат. декъадалар, декъалуш хилар;  признаки  ~и -  декъалуш  хиларан билгалонаш
делимость - декъадалар, декъалуш хилар;  признаки  ~и -  декъалуш  хиларан билгалонаш


*делитель м мат. доькъург  
*делитель - доькъург  


*делить несов. 1) кого-что тж. мат. декъа; ~ на два - шинна декъа; ~ поровну- цхьабосса декъа; ~ хлеб- бепиг декъа; ~ учеников на группы - дешархой группашка бекъа; ~ имущество- бахам бекъа 2) что с кем декъа, дакъа дан; перен. дакъа лаца; ~ с кем-л. пищу- цхьаьнца кхача бекъа; ~ с кем-л. горе и радость- цхьаьнца вон-диканан дакъа лаца ; ~ шкуру неубитого медведя - ен а езачу чен ц1ока екъа
*делить несов. 1) кого-что тж. мат. декъа; ~ на два - шинна декъа; ~ поровну- цхьабосса декъа; ~ хлеб- бепиг декъа; ~ учеников на группы - дешархой группашка бекъа; ~ имущество- бахам бекъа 2) что с кем декъа, дакъа дан; перен. дакъа лаца; ~ с кем-л. пищу- цхьаьнца кхача бекъа; ~ с кем-л. горе и радость- цхьаьнца вон-диканан дакъа лаца ; ~ шкуру неубитого медведя - ен а езачу чен ц1ока екъа
Строка 748: Строка 748:
дельный, -ая, -ое 1) г1уллакхна тlepa; ~ый работник- г1уллакхна т1ера белхахо 2) (существенный) пайде[хь йолу]; ~ые мысли - пайде ойланаш
дельный, -ая, -ое 1) г1уллакхна тlepa; ~ый работник- г1уллакхна т1ера белхахо 2) (существенный) пайде[хь йолу]; ~ые мысли - пайде ойланаш


дельта ж дельта
дельта -


дельфин м дельфин
дельфин -


деляга ж разг.  пайденча
деляга - пайденча


делянка ж дакъа
делянка - дакъа


делячество с пайделла лехар
делячество - пайделла лехар


демагог м демагог  
демагог - демагог  


демагогический, -ая, -ое демагогин кепара; ~ое выступление -демагогин кепара юкъавалар
демагогический, -ая, -ое демагогин кепара; ~ое выступление -демагогин кепара юкъавалар


демагогия ж демагоги  
демагогия - демагоги  


демаркационный, -ая, -ое: ~ая линия воен. демаркацин доза
демаркационный, -ая, -ое: ~ая линия воен. демаркацин доза
Строка 784: Строка 784:
демобилизоваться сов. и несов. эскарера мукъадала
демобилизоваться сов. и несов. эскарера мукъадала


демократ м демократ
демократ -


демократизация  ж демократизаци ; ~ общественного строя -юкъараллин д1ах1оттамна демократизаци яр
демократизация  ж демократизаци ; ~ общественного строя -юкъараллин д1ах1оттамна демократизаци яр
Строка 800: Строка 800:
демократия ж демократи; народная ~- халкъан демократи; внутрипартийная ~- партии чоьхьара демократи
демократия ж демократи; народная ~- халкъан демократи; внутрипартийная ~- партии чоьхьара демократи


*демон м рел. йилбаз
*демон - йилбаз


*демонстрант м демонстрант
*демонстрант -


*демонстративный, -ая, -ое 1) (с целью протеста) весана, реза цахилар гойту; ~ый отказ от чего-л. - цхьана xlуманна реза цахилар гойтуш юхахьавалар; ~о (нареч.) покинуть собрание- весана гуламера д1аваха 2) воен. моттарг1ане
*демонстративный, -ая, -ое 1) (с целью протеста) весана, реза цахилар гойту; ~ый отказ от чего-л. - цхьана xlуманна реза цахилар гойтуш юхахьавалар; ~о (нареч.) покинуть собрание- весана гуламера д1аваха 2) воен. моттарг1ане
Строка 818: Строка 818:
деморализовать сов. и несов., кого-что оьздангалла талхо
деморализовать сов. и несов., кого-что оьздангалла талхо


демпинг м зк. демпинг
демпинг -


денатурат м денатурат
денатурат -


денатурировать сов. и несов., что д1овш тоха
денатурировать сов. и несов., что д1овш тоха
Строка 828: Строка 828:
денационализировать сов. и несов., что денационализаци ян
денационализировать сов. и несов., что денационализаци ян


дендрарий м дендрари
дендрарий -


денежный, -ая, -ое 1) ахчанан; ~ая реформа - ахчанан реформа; ~ое обращение - ахча лелар; ~ый перевод - схьа (или д1а) тесна ахча 2) разг. (имеющий деньги) ахча долу; ~ый человек - ахча долу стаг
денежный, -ая, -ое 1) ахчанан; ~ая реформа - ахчанан реформа; ~ое обращение - ахча лелар; ~ый перевод - схьа (или д1а) тесна ахча 2) разг. (имеющий деньги) ахча долу; ~ый человек - ахча долу стаг
Строка 848: Строка 848:
*деньги мн. ахча; мелкие ~ - кегийра ахча; бумажные ~ - кехатан ахча; при деньгах- ахча долуш ; у него денег куры не клюют- ахча нехаш санна [шорта] ду цуьнан; ни за какие ~- ц1ен деши делча а; бешеные ~ - эрна карадеана ахча; бросать ~ на ветер - ахча хьалатаса
*деньги мн. ахча; мелкие ~ - кегийра ахча; бумажные ~ - кехатан ахча; при деньгах- ахча долуш ; у него денег куры не клюют- ахча нехаш санна [шорта] ду цуьнан; ни за какие ~- ц1ен деши делча а; бешеные ~ - эрна карадеана ахча; бросать ~ на ветер - ахча хьалатаса


департамент м департамент
департамент -


депеша ж депеша
депеша -


депо с нескл.  депо; трамвайное ~  - трамвайн  депо; пожарное  ~ - ц1еран орцанан депо
депо -


депозит   м  фин.  депозит 
депозит -


депонент м депонент 
депонент -


депонировать сов. и несов., что депозит ян
депонировать -


депрессия ж депресси
депрессия -


депутат м, ~ка ж депутат, векал
депутат -


депутатский,  -ая,  -ое  депутатан; ~ое удостоверение -  депутатан  тешалла
депутатский -


депутация   ж депутаташ
депутация -


дервиш м  [делан]  миска
дервиш - пекъар


деревенеть несов.  (утрачивать чувствительность) лаха, лацадала; ноги от холода ~ют - шелонна когаш леха
деревенеть - (утрачивать чувствительность) лаха, лацадала; ноги от холода ~ют - шелонна когаш леха


деревенский, -ая, -ое юьртара; ~ житель- юьртара вахархо
деревенский, -ая, -ое юьртара; ~ житель- юьртара вахархо
Строка 882: Строка 882:
деревообделочный,  -ая,  -ое  дечиг-пхьолин; ~ые  работы - дечиг-пхьолин  белхаш деревообрабатывающий,  -ая,  -ее дечиг-пхьолин; ~ая    промышленность  - дечиг-пхьолин промышленность  
деревообделочный,  -ая,  -ое  дечиг-пхьолин; ~ые  работы - дечиг-пхьолин  белхаш деревообрабатывающий,  -ая,  -ее дечиг-пхьолин; ~ая    промышленность  - дечиг-пхьолин промышленность  


деревушка   ж  уменьш.  от  деревня  юрт
деревушка -


деревце,  деревцо  с  уменьш.  от  дерево синтар
деревце - синтар


деревянный, -ая, -ое 1) дечиган; ~ая дверь - дечка не1; ~ая миска - дечка кад; ~ая ложка - чода; ~ая лопатка - баьхьа 2) перен. дечка; ~ое лицо - дечка юьхь
деревянный, -ая, -ое 1) дечиган; ~ая дверь - дечка не1; ~ая миска - дечка кад; ~ая ложка - чода; ~ая лопатка - баьхьа 2) перен. дечка; ~ое лицо - дечка юьхь
Строка 890: Строка 890:
деревяшка ж  1)  (кусочек  дерева)  дечка юьхк  2)  разг.  (деревянная нога) дечка ког  
деревяшка ж  1)  (кусочек  дерева)  дечка юьхк  2)  разг.  (деревянная нога) дечка ког  


держава ж высок. пачхьалкх; великие ~ы - яккхий пачхьалкхаш
держава - пачхьалкх; великие ~ы - яккхий пачхьалкхаш


держатель м 1) (владелец) дерг; ~ займа - заёмаш ерг 2) (приспособление)- д1алоцург  
держатель - (владелец) дерг; ~ займа - заёмаш ерг 2) (приспособление)- д1алоцург  


держать несов. 1) кого-что латто; (на вытянутых руках) кховдийна латто; ~ в руке (или на руках) каралаьцна (или караэцна) латто; ~ ребёнка на руках - бер карахь латто; ~ ребёнка за руку- беран куьг лаца 2) кого (заставлять находиться где-л.) валло; ~ в тюрьме-набахтехь валло 3) кого-что (хранить где-л.) латто; ~ кур в сарае - котамаш божал чохь латто; ~ молоко на холоде- шура шелонгахь латто 4) что (служить опорой) сацо, латто 5) что (сохранять какое-л. положение) сацо латто; ~ руку вытянутой - куьг д1адахийтина латто 6) кого-что (иметь) хила; (в хозяйстве) тж. кхаба; ~ корову- етт кхаба; ~ лавочку - туька хила 7) (двигаться в определённом направлении) оза; держи вправо - аьтту aгlop оза ; ~ речь - къамел дан; ~ пари – хьашлаг1а йилла; не уметь ~ себя - лела ца хаа; ~ чью-л. сторону- цхьаьнгахьа оза; ~ ухо востро - лерг сема хила; ~ экзамен -экзамен д1аяла; ~ язык за зубами - шен мотт шегахь кхаба; ~ в памяти -дагахь латто; ~ в своей власти - шен карахь латто; ~ в тайне- къайлехь латто; ноги не держат - когаш т1ехь ца латтало (к1адвелла, г1елвелла); ~ под замком – дог1а тоьхна латто
держать несов. 1) кого-что латто; (на вытянутых руках) кховдийна латто; ~ в руке (или на руках) каралаьцна (или караэцна) латто; ~ ребёнка на руках - бер карахь латто; ~ ребёнка за руку- беран куьг лаца 2) кого (заставлять находиться где-л.) валло; ~ в тюрьме-набахтехь валло 3) кого-что (хранить где-л.) латто; ~ кур в сарае - котамаш божал чохь латто; ~ молоко на холоде- шура шелонгахь латто 4) что (служить опорой) сацо, латто 5) что (сохранять какое-л. положение) сацо латто; ~ руку вытянутой - куьг д1адахийтина латто 6) кого-что (иметь) хила; (в хозяйстве) тж. кхаба; ~ корову- етт кхаба; ~ лавочку - туька хила 7) (двигаться в определённом направлении) оза; держи вправо - аьтту aгlop оза ; ~ речь - къамел дан; ~ пари – хьашлаг1а йилла; не уметь ~ себя - лела ца хаа; ~ чью-л. сторону- цхьаьнгахьа оза; ~ ухо востро - лерг сема хила; ~ экзамен -экзамен д1аяла; ~ язык за зубами - шен мотт шегахь кхаба; ~ в памяти -дагахь латто; ~ в своей власти - шен карахь латто; ~ в тайне- къайлехь латто; ноги не держат - когаш т1ехь ца латтало (к1адвелла, г1елвелла); ~ под замком – дог1а тоьхна латто
Строка 898: Строка 898:
держаться несов. 1) за кого-что лаьцна латта; ~ за руку - куьг лаьцна латта 2) за что латта; пуговица держится на одной нитке - нуьйда цхьана те т1ехь лаьтта 3) (вести себя) лела; он держится очень скромно- ч1ог!а г1иллакхе лела иза 4) (не сдаваться) кара ца даха; крепость держится – гlaп кара ца йоьду 5) (сохраняться) латта; ветхий дом ещё держится - тиша ц1енош х1инца а лаьтташ ду ; ~ на ногах - когаш т1ехь латтавала; он держится того мнения, что... - изза... ойла йолуш ву
держаться несов. 1) за кого-что лаьцна латта; ~ за руку - куьг лаьцна латта 2) за что латта; пуговица держится на одной нитке - нуьйда цхьана те т1ехь лаьтта 3) (вести себя) лела; он держится очень скромно- ч1ог!а г1иллакхе лела иза 4) (не сдаваться) кара ца даха; крепость держится – гlaп кара ца йоьду 5) (сохраняться) латта; ветхий дом ещё держится - тиша ц1енош х1инца а лаьтташ ду ; ~ на ногах - когаш т1ехь латтавала; он держится того мнения, что... - изза... ойла йолуш ву


дерзание с майрра г1ертар
дерзание - майрра г1ертар


дерзать несов.  майрра г1ерта
дерзать - майрра г1ерта


дерзить несов., кому разг. к1оршаме хила; ~ старшим - баккхийчаьрца к1оршаме хила
дерзить - к1оршаме хила; ~ старшим - баккхийчаьрца к1оршаме хила


дерзкий, -ая, -ое 1) (грубый) к1оршаме; ~ий человек – к1оршаме стаг 2) (смелый) майра; ~ие мечты - майра ойланаш
дерзкий - к1оршаме; ~ий человек – к1оршаме стаг 2) (смелый) майра; ~ие мечты - майра ойланаш


дерзнуть сов. майра г1орта
дерзнуть - майра г1орта


дерзость ж 1) (грубость) к1оршамалла 2) (смелость) майралла                '
дерзость - к1оршамалла 2) (смелость) майралла                '


дернистый, -ая, -ое байн, бай болу; ~ая земля - байн латта
дернистый - байн, бай болу; ~ая земля - байн латта


дёрнуть однокр., кого-что 1) (рвануть) озо 2) (неожиданно тронуться) д1алелха; лошади ~ли -говраш д1алилхира
дёрнуть - озо (неожиданно тронуться) д1алелха; лошади ~ли -говраш д1алилхира


дерюга ж 1) (холст) гата 2) перен. разг. гата
дерюга - (холст) гата 2) перен. разг. гата


десант м 1) десант ; высадить ~ -десант йоссо 2) десант; морской ~ - х1ордан десант
десант - морской ~ - х1ордан сур


десантник м  десантхо
десантник - сурхо


десантный, -ая, -ое десантийн; ~ая операция  - десантийн операци
десантный -


десерт м десерт
десерт -


десертный, -ая, -ое десертан; ~ое вино - десертан чаг1ар ; ~ая ложка - десертан 1айг
десертный -


дескать частица разг. деца; ты, ~, сам виноват - хьо, деца, хьо бехке ву
дескать - деца; ты, ~, сам виноват - хьо, деца, хьо бехке ву


деспот м деспот
деспот -


деспотизм м деспотизм, деспоталла
деспотизм -


деспотический, -ая, -ое (прил. к деспотия) деспотин; (прил. к деспот) деспотан
деспотический -


деспотичный, -ая, -ое деспотан; ~ая натура - деспотан амале стаг
деспотичный - амале стаг


десятеро числ. собир. итт
десятеро - итт


десяти=  «итт», мас.: десятирублёвый - туьманан
десяти - «итт», мас.: десятирублёвый - туьманан


десятибалльный, -ая, -ое итт баллан; ~ая система -оценок итт баллан система
десятибалльный, -ая, -ое итт баллан; ~ая система -оценок итт баллан система
Строка 948: Строка 948:
десятиградусный, -ая, -ое итт градус [иолу]; ~ мороз - итт градус шело
десятиградусный, -ая, -ое итт градус [иолу]; ~ мороз - итт градус шело


десятигранник м  иттсаберг
десятигранник - иттсаберг


десятигранный,  -ая, -ое итт са болу
десятигранный - итт са болу


десятидневный, -ая, -ое итт дийнан; ~ отпуск - итт дийнан отпуск
десятидневный - итт дийнан; ~ отпуск - итт дийнан отпуск


десятиклассник м, ~ца ж уьтталг1ачу классерниг
десятиклассник - уьтталг1ачу 1аманчоь


десятиклассный, -ая, -ое итт классан
десятиклассный, -ая, -ое итт 1аманчоь


десятикопеечный, -ая, -ое итт кепекан; (стоимостью в 10 коп.) итт кепек механ; ~ая монета - итт кепекан нахарт; ~ый билет - итт кепек механ билет
десятикопеечный, -ая, -ое итт кепекан; (стоимостью в 10 коп.) итт кепек механ; ~ая монета - итт кепекан нахарт; ~ый билет - итт кепек механ билет
Строка 964: Строка 964:
десятилетие с 1) (срок) итт шо 2) (годовщина) итт шо кхачар
десятилетие с 1) (срок) итт шо 2) (годовщина) итт шо кхачар


десятилетка ж итт класс; кончить ~у - итт класс яккха
десятилетка - итт шо


десятилетний, -яя, -ее 1) (о сроке) итт шеран; ~ее обучение - итт шарахь дешар 2) (о возрасте) итт шо кхаьчна; ~ий мальчик- итт шо кхаьчна к1ант
десятилетний - итт шеран; ~ее обучение - итт шарахь дешар 2) (о возрасте) итт шо кхаьчна; ~ий мальчик- итт шо кхаьчна к1ант


десятимесячный, -ая, -ое 1) (о сроке) итт беттан; ~ые курсы - итт беттан курсаш 2) (о возрасте) итт бутт кхаьчна
десятимесячный - итт беттан; ~ые курсы - итт беттан курсаш 2) (о возрасте) итт бутт кхаьчна


десятиметровый,  -ая, -ое итт метр деха
десятиметровый - итт метр деха


десятина ж уст. дистин
десятина - дистин


десятирублёвка ж разг. туьма
десятирублёвка - туьма


десятирублёвый, -ая, -ое туьманан
десятирублёвый - туьманан


десятитысячный,  -ая,  -ое итт эзарлаг1а
десятитысячный - итт эзарлаг1а


десятичный, -ая, -ое: ~ые дроби - иттанний дакъаллаш
десятичный - иттанний дакъаллаш


десятиэтажный, -ая, -ое уьттазза т1ек1елдина
десятиэтажный - уьттазза т1ек1елдина


десятка ж 1) (цифра) итт 2) (карта) иттанча 3) разг. (десятирублёвка) туьма
десятка - итт 2) (карта) иттанча 3) разг. (десятирублёвка) туьма


десятник м десятник
десятник -


десяток м 1) (единица счёта) итт; ~ок яиц - итт xloa 2) (о возрасте) итт шо; седьмой ~ок –ворх1алг1а итт 3) мн. ~ки - иттаннаш ; он не робкого ~ка - осалчарах вац иза
десяток - итт; ~ок яиц - итт xloa 2) (о возрасте) итт шо; седьмой ~ок –ворх1алг1а итт 3) мн. ~ки - иттаннаш ; он не робкого ~ка - осалчарах вац иза


десятый, -ая, -ое 1. числ. уьтталг1а, итталг1а; ~ая страница – уьтталг1а aгlo; ~ое сентября – уьтталг1а сентябрь 2. в знач. сущ. ~ая ж мат. уьтталг1аниг; одна ~ая - цхьаъ уьтталг1аниг
десятый - уьтталг1а, итталг1а; ~ая страница – уьтталг1а aгlo; ~ое сентября – уьтталг1а сентябрь 2. в знач. сущ. ~ая ж мат. уьтталг1аниг; одна ~ая - цхьаъ уьтталг1аниг


десять числ. (десяти, десятью) итт; ~ человёк - итт стаг; делить на десять-  иттанна декъа; ~ тысяч - итт эзар
десять - итт; ~ человёк - итт стаг; делить на десять-  иттанна декъа; ~ тысяч - итт эзар


десятью нареч. уьттазза; ~ десять – сто - уьттазза итт—б1е
десятью - уьттазза; ~ десять – сто - уьттазза итт—б1е


детализация   ж  духе кхиар, детализаци
детализация - духе кхиар


детализировать   сов.    и  несов.,  что духе кхиа; детализаци ян;  ~  план - планна детализаци ян
детализировать - духе кхиа; детализаци ян;  ~  план - планна детализаци ян


деталь ж 1) деталь ; тракторные ~и - тракторам деталаш 2) (частность) дух; вдаваться в ~и - духе кхиа
деталь ж 1) деталь ; тракторные ~и - тракторам деталаш 2) (частность) дух; вдаваться в ~и - духе кхиа


детальный,    -ая, -ое    ма-дарра    долу, дуьхенгара; ~ое изложение - ма-дарра дийцар; ~ое исследование - дуьхенгара таллар  
детальный - ма-дарра    долу, дуьхенгара; ~ое изложение - ма-дарра дийцар; ~ое исследование - дуьхенгара таллар  


детвора ж собир. разг. бераш, берийн сур  
детвора - бераш, берийн сур  


детдом м (детский дом) берийн  ц1а,  детдом
детдом - берийн  ц1а,  детдом


детдомовский, -ая, -ое берийн ц1ийнан (или цlepa)
детдомовский, -ая, -ое берийн ц1ийнан (или цlepa)


детектив м детектив
детектив -


детективный, -ая, -ое детективан; ~ роман - детективан роман
детективный -


детёныш м к1орни
детёныш - к1орни


дети мп. бераш; театр для  детей  - берийн театр;  ~ мои! - сан бераш!  
дети мп. бераш; театр для  детей  - берийн театр;  ~ мои! - сан бераш!  
Строка 1022: Строка 1022:
детишки мн. ласк.  [кегий] бераш  
детишки мн. ласк.  [кегий] бераш  


детище с  кхоллам
детище -


детонатор м 1) (вещество) детонатор 2) (запал) лергамолха, капсуль
детонатор - лергамолха


детонация ж детонаци
детонация -


детонировать   несов.  детонаци  ян
детонировать -


деторождение с бераш дар  
деторождение - бераш дар  


детоубийство с бер  дер  
детоубийство - бер  дер  


детоубийца м и ж бердийнарг  
детоубийца - бердийнарг  


детсад м. (детский сад) берийн беш  
детсад - берийн беш  


детский,  -ая,  -ое 1.  берийн; ~ий дом - берийн  ц1а; ~ий  сад - берийн  беш; ~ая кровать- берийн маьнга 2. в знач. сущ. ~ая ж  берийн  чоь ;  ~ое место анат. - беран ц1а
детский - берийн; ~ий дом - берийн  ц1а; ~ий  сад - берийн  беш; ~ая кровать- берийн маьнга 2. в знач. сущ. ~ая ж  берийн  чоь ;  ~ое место анат. - беран ц1а


детство с бералла; друг ~а -бераллин доттаг1; с ~а - бераллахь дуьйна; в ~е - беран хенахь
детство - бералла; друг ~а -бераллин доттаг1; с ~а - бераллахь дуьйна; в ~е - беран хенахь


деть сов., кого-что, разг. (засунуть, убрать) дахьа; куда ты дел мою книгу?- сан книга мича яьхьна ахь?
деть сов., кого-что, разг. (засунуть, убрать) дахьа; куда ты дел мою книгу?- сан книга мича яьхьна ахь?
Строка 1046: Строка 1046:
деться  сов.  разг.  даха;  куда он _делся?- мича вахна  иза?; он не знал,  куда ~ от стыда - эхь хетта, ша мича вер ву ца хаьара цунна; куда нам ~? - мича довла тхо?  
деться  сов.  разг.  даха;  куда он _делся?- мича вахна  иза?; он не знал,  куда ~ от стыда - эхь хетта, ша мича вер ву ца хаьара цунна; куда нам ~? - мича довла тхо?  


де-факто нареч.  долуш  
де-факто - долуш  


дефект м ант, дефект, айп, сакхт, к1айдарг; товар с ~ом -сакхт долу товар
дефект - айп, сакхт, к1айдарг; товар с ~ом -сакхт долу товар


дефективный, -ая, -ое сакхте, айпе; ~ ребёнок - сакхте бер
дефективный - сакхте, айпе; ~ ребёнок - сакхте бер


дефектный, -ая, -ое айпе, сакхте, айп долу, сакхт долу, дефект йолу; ~ экземпляр - сакхт долу экземпляр
дефектный - айпе, сакхте, айп долу, сакхт долу, дефект йолу; ~ экземпляр - сакхт долу экземпляр


дефиле с нескл. воен. (ущелье) 1ин  
дефиле - 1ин  


дефис м дефис, сизалг  
дефис - сизалг  


дефицит м 1) эк. (убыток) дефицит 2) (нехватка товаров)  дефицит ; ~ в товарах - товарашна къен хилар
дефицит - къен хилар


дефицитный,  -ая,  -ое  1)  (убыточный) зене; ~ое  предприятие - зене  предприяти 2)  (редкий)  къен;  ~ый товар - къен товар
дефицитный - къен


деформация   ж  деформаци 
деформация -


деформировать сов. и несов., что кеп хийца (или йохо)
деформировать - кеп хийца (или йохо)


деформироваться сов. и несов. кеп хийцаяла (или талха)
деформироваться - кеп хийцаяла (или талха)


децентрализация ж децентрализаци  
децентрализация ж децентрализаци  
Строка 1088: Строка 1088:
дешифровать сов. и несов., что шифр яста  
дешифровать сов. и несов., что шифр яста  


дешифровка ж  шифр  ястар  
дешифровка - ястар  


де-юре нареч. законехь ма-догг1уура  
де-юре - ма-догг1уура  


деяние с уст. [х1ума] дар; великие ~я - сийлахь-даккхий  х1уманаш дар;  преступное ~е юр. - зулам дар
деяние - дар; великие ~я - сийлахь-даккхий  х1уманаш дар;  преступное ~е юр. - зулам дар


деятель м г1уллакххо; государственный ~ - пачхьалкхан г1уллакххо; политический ~- политикин г1уллакххо
деятель - г1уллакххо; государственный ~ - пачхьалкхан г1уллакххо; политический ~- политикин г1уллакххо


деятельность ж г1уллакх; общественная ~ - юкъараллин г1уллакх; революционная ~ - революцин г1уллакх; научная ~- 1илманан г1уллакх
деятельность ж г1уллакх; общественная ~ - юкъараллин г1уллакх; революционная ~ - революцин г1уллакх; научная ~- 1илманан г1уллакх
Строка 1656: Строка 1656:
доглядеть сов., что, разг. чекхдаллалц хьажа; ~ спектакль - спектакле чекхъяллалц хьажа
доглядеть сов., что, разг. чекхдаллалц хьажа; ~ спектакль - спектакле чекхъяллалц хьажа


догма ж догма
догма -


догмат м рел. догмат
догмат -


догматизм м догматизм
догматизм -


догматик м догматик
догматик -


догматический,  -ая,  -ое  догматически; ~ое мышление - догматически ойла  
догматический - ойла  


догнать сов., кого-что т1аьхьакхиа  
догнать - т1аьхьакхиа  


догнивать несов., догнить сов. дахкаделла дала
догнивать - дахкаделла дала


договариваться несов. см. договориться; ~ющиеся стороны - барт беш йолу аг1онаш  
договариваться - барт беш йолу аг1онаш  


договор м ч1аг1ам; барт; (документ) договор;  мирный ~ -машаран  ч1аг1ам; заключить ~ -ч1аг1ам бан (или договор дан); расторгнуть  ~ - ч1аг1ам бохо
договор - ч1аг1ам; барт; (документ) договор;  мирный ~ -машаран  ч1аг1ам; заключить ~ -ч1аг1ам бан (или договор дан); расторгнуть  ~ - ч1аг1ам бохо


договоренность ж ч1аг1ам; действовать на основе ~и – ч1аг1ам ма-барра дан
договоренность ж ч1аг1ам; действовать на основе ~и – ч1аг1ам ма-барра дан
Строка 2504: Строка 2504:
дружный, -ая,  -ое  1) (сплочённый) бертахь; ~ая семья- бертахь доьзал; жить ~о (нареч.)- бертахь даха 2) (единодушный) бертахь; ~ая работа - бертахь болх; ~о (нареч.) взяться за дело- бертахь балха вола (или т1еверза) ;  ~ая весна- мела б1аьсте; ~ый смех- цхьабосса бийлабалар  
дружный, -ая,  -ое  1) (сплочённый) бертахь; ~ая семья- бертахь доьзал; жить ~о (нареч.)- бертахь даха 2) (единодушный) бертахь; ~ая работа - бертахь болх; ~о (нареч.) взяться за дело- бертахь балха вола (или т1еверза) ;  ~ая весна- мела б1аьсте; ~ый смех- цхьабосса бийлабалар  


дружок м. ласк. от друг разг. доттаг1  
дружок - доттаг1  


дрыгать несов.,  чем, разг. лесто,  детта; ~ ногами - когаш бетта  
дрыгать - лесто,  детта; ~ ногами - когаш бетта  


дрыгнуть однокр., чем, разг. тоха  
дрыгнуть - тоха  


дрыхнуть несов.  груб.  наб тоха  
дрыхнуть - наб тоха  


дряблость ж бодделла (или мела) хилар  
дряблость - бодделла (или мела) хилар  


дряблый,  -ая,  -ое  мела,  бодделла  
дряблый - мела,  бодделла  


дрябнуть несов.  малдала, боддала  
дрябнуть - малдала, боддала  


дрязги мн.  разг.  кхийсарш,  къийсамаш  
дрязги - кхийсарш,  къийсамаш  


дрянной,  -ая, -ое разг.  гужам,  вон; ~ человек - гужам стаг  
дрянной - гужам,  вон; ~ человек - гужам стаг  


дрянь   ж  разг. гужам т1елхиг  
дрянь - гужам т1елхиг  


дряхлеть  несов.  гужамдала  
дряхлеть  несов.  гужамдала  
Строка 2688: Строка 2688:
душить  1 несов., кого-что 1) (убивать) хорам бан, садукъа 2) (затруднять дыхание) садукъа; меня душит кашель- йовхарша садукъу сан 3) перен. (угнетать, притеснять) садукъа; ~ в объятиях - къевллина  мараволла
душить  1 несов., кого-что 1) (убивать) хорам бан, садукъа 2) (затруднять дыхание) садукъа; меня душит кашель- йовхарша садукъу сан 3) перен. (угнетать, притеснять) садукъа; ~ в объятиях - къевллина  мараволла


душить 2 несов., кого-что (духами) дух1и тоха
душить - дух1и тоха


душиться 1 несов. хорам бан, садукъа  
душиться - хорам бан, садукъа  


душиться   2  несов.,  чем  (духами)  дух1и тоха
душиться - дух1и тоха


душица ж: ~ обыкновенная бот. — 1аждаркх
душица - 1аждаркх


душно безл. в знач. сказ, садукъало; в комнате ~ - ц1а чохь садукъало; ему ~ - цуьнан садукъало
душно - садукъало; в комнате ~ - ц1а чохь садукъало; ему ~ - цуьнан садукъало


душный, -ая, -ое садукъу; ~ вечер - садукъу суьйре
душный - садукъу; ~ вечер - садукъу суьйре


душок м разг. 1) (запах) хьожа [кхетар]; рыба с душком – ч1ара хьожа кхетта бу 2) перен. хьожа
душок - хьожа [кхетар]; рыба с душком – ч1ара хьожа кхетта бу 2) перен. хьожа


дуэль —
дуэль —
Строка 2710: Строка 2710:
== ды ==
== ды ==


дыбиться несов. ч1инч1ирлелха, т1енаш т1е х1итта
дыбиться - ч1инч1ирлелха, т1енаш т1е х1итта


дыбом нареч. [нийсса] ира; волосы на голове встали ~- коьрта т1ехь мел болу чо ирах1оьттинера
дыбом - ира; волосы на голове встали ~- коьрта т1ехь мел болу чо ирах1оьттинера


дыбы: встать на ~ 1) (о лошади) т1аьнаш т1е х1отта 2) перен. прост. ч1инч1ирлелха; я настаивал на этом, а он — на ~ - ас сайна хетарг де бохура, ткъа и ч1инч1ирлелхара  
дыбы - т1аьнаш т1е х1отта 2) перен. прост. ч1инч1ирлелха; я настаивал на этом, а он — на ~ - ас сайна хетарг де бохура, ткъа и ч1инч1ирлелхара  


дылда м и ж разг. ург1ал, ч1ижарг1а, косказ
дылда - ург1ал, ч1ижарг1а, косказ


дым м к1ур; в ~у- к1уьралахь; густой ~ -буькъа к1ур; нет ~а без огня погов.- ц!е йоцуш к1ур хилац; ~ коромыслом- ченан к1ур
дым - к1ур; в ~у- к1уьралахь; густой ~ -буькъа к1ур; нет ~а без огня погов.- ц!е йоцуш к1ур хилац; ~ коромыслом- ченан к1ур


дымить несов. к1ур тийса; печь ~т- пешо к1ур туьйсу
дымить - к1ур тийса; печь ~т- пешо к1ур туьйсу


дымиться несов. к1ур эха (или бала)  
дымиться - к1ур эха (или бала)  


дымка ж к1ур; ~ тумана-дахкаран к1ур  
дымка - к1ур; ~ тумана-дахкаран к1ур  


дымно безл. в знач. сказ.: здесь ~ - кхузахь к1ур бу
дымно - кхузахь к1ур бу


дымный, -ая, -ое к1ур туьйсу; ~ая головешка- к1ур туьйсу хаьштиг;~ый порох – к1ур болу молха
дымный - к1ур туьйсу; ~ая головешка- к1ур туьйсу хаьштиг;~ый порох – к1ур болу молха


дымовой, -ая, -ое к1уьран; ~ая завеса-к1уьран кирхьа  
дымовой - к1уьран; ~ая завеса-к1уьран кирхьа  


дымок м к1ур  
дымок - к1ур  


дымоход м  туьнкалг  
дымоход - туьнкалг  


дымчатый, -ая, -ое  к1уьрах тера; к1уьран басахь
дымчатый - к1уьрах тера; к1уьран басахь


дыня ж  паста
дыня - паста


дыра ж 1уьрг; дыры на локтях - гоьлашкара 1уьргаш; заткнуть ~у - 1уьрг д1адукъа ; жить в  ~е  разг. -  1уьргахь  валла  
дыра ж 1уьрг; дыры на локтях - гоьлашкара 1уьргаш; заткнуть ~у - 1уьрг д1адукъа ; жить в  ~е  разг. -  1уьргахь  валла  


дырка ж 1уьрг
дырка - 1уьрг


дырявый, -ая, -ое 1уьрг даьлла, 1уьргаш долу (или девлла); ~ый карман -1уьрг даьлла киса ; ~ая голова - телхина корта  
дырявый - 1уьрг даьлла, 1уьргаш долу (или девлла); ~ый карман -1уьрг даьлла киса ; ~ая голова - телхина корта  


дыхание с са де1ар; затруднённое ~ -хала са де1ар; затаить ~ -са ца доккхуш д1атен; ~ весны поэт. б1аьстено са де1ар
дыхание - са де1ар; затруднённое ~ -хала са де1ар; затаить ~ -са ца доккхуш д1атен; ~ весны поэт. б1аьстено са де1ар


дыхательный, -ая, -ое са доь1у; ~ое горло анат.- екъа къамкъарг
дыхательный - са доь1у; ~ое горло анат.- екъа къамкъарг


дыхнуть сов. сада1а ; не дать ~ - сада1а ца дита
дыхнуть - сада1а ; не дать ~ - сада1а ца дита


дышать несов. саде1а; ~ свежим воздухом - керлачу х1онаца саде1а; ~ носом- мерах саде1а; тяжело ~ -хала саде1а; ~ на ладан - валла воллуш хила
дышать - саде1а; ~ свежим воздухом - керлачу х1онаца саде1а; ~ носом- мерах саде1а; тяжело ~ -хала саде1а; ~ на ладан - валла воллуш хила


дышаться несов. сада1адала; здесь хорошо дышится - кхузахь атта саде1ало
дышаться - сада1адала; здесь хорошо дышится - кхузахь атта саде1ало


дышло с г1уркх, 1арш
дышло - г1уркх, 1арш


== дь ==
== дь ==
Строка 2774: Строка 2774:
дюжинный, -ая, -ое юкъанаккъара; ~ человек- юкъанаккъара стаг
дюжинный, -ая, -ое юкъанаккъара; ~ человек- юкъанаккъара стаг


дюйм м дюйм
дюйм -


дюймовый, -ая, -ое (в толщину) дюйм стомма; (в длину) дюйм деха
дюймовый, -ая, -ое (в толщину) дюйм стомма; (в длину) дюйм деха
Источник — https://massarn.com/w/Служебная:Сравнение_версий/1879

Навигация